پویشی مفهومی در یافتن ارتباط صورت ظاهری با معانی نهفته در ساختار ضریح امام رضا (ع)

Authors

  • اسکندرپور خرمی, پرویز
  • شیرازی, علی اکبر
Abstract:

یادمان­های ماندگار در حوزه فرهنگ، مذهب و تاریخ ملل به پیشینه جامعه و ژرفای تفکر هر قوم وابسته است. این آثار ارزشمند به درک وسیع، حکمت متعالی، آداب و ادب رایج زمانه، اخلاق و فرهنگ دینی و ملی متصل بوده و محصول قوام یافته آن به فن و مهارت آراسته شده است. ضریح به عنوان شاهکاری در میان هنر، مهارت و صنعت و ترکیبی از مجموعه­ی هنرهای صناعی، محلی برای حفاظت و صیانت از مضجع ذراری پاک نبوی (ص) مورد استفاده قرار می­گیرد، از سابقه­ی دیرینه­ای برخوردار است. بدین سبب دانش، نشان و اثری کم نظیر جهت ارائه مفاهیم ولایی به زوّار و هنرنمایی محتوا محور که توسط هنرمندان معتقد در مفاهیم پرغنای تشیّع در جانشان پرورش یافته و در آثارشان به منصه ظهور رسیده، جلوت می نماید. در این میان مضجع پاک حضرت امام رضا (ع) و ضریح ایشان، از دیرباز و بخصوص از دوره صفویه تاکنون توجه ویژه­ای را به خود جلب کرده است و هنرمندان شیعی و ایرانی، بسیار در بارگاه ایشان به عرض ارادت عملی و هنرنمایی پرداخته­اند. این مقاله که به روش تحلیلی- توصیفی وکاوشی با هدف بهره­مندی از مفاهیم و معارفی که از طریق سینه به سینه از هنرمندان هنر اسلامی، نگارگان، تذهیب­کاران، طراحان نقوش سنتی و ضریح­سازان به نگارنده منتقل شده، تدوین یافته است. پیرامون ضریح فعلی رضوی موسوم به سیمین و زرّین با بررسی­هایی که تاکنون این نگارنده انجام داده است، مکتوبه­ای که محتوی تحلیل ساختاری و نقوش تزئینی این ضریح از جنبه­ی بررسی مفاهیم مندرج در آن باشد، موجود نبوده است. اگرچه ضریح­های پیشین رضوی نیز، توسط محققین بیشتر از جنبه­ی تاریخ­شناسی و درنهایت از جهت خوانش عناصر موجود در ضریح مورد بررسی قرار گرفته است و تحلیل­های مفهوم شناسی و یافتن ارتباطات نمادین با صورت و اجزای ضریح، رخ نداده است. نتایج عمده تحقیق با استفاده از منابع کتابخانه­ای و مفاهیم موجود در قرآن مجید و احادیث و تاریخ و سیره­ی ائمه معصومین علیهم اسلام و معارف مستخرجه از ادبیات غنیّ ایرانی- شیعی و بهره­مندی از دستاوردهای محققین حوزه­ی هنر اسلامی و مداقّه در کلّیات و اجزای مختلفه ضریح سیمین و زرّین، ارائه شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

کتیبه‌های ضریح شیر و شکر امام رضا (ع) از منظر مبانی اعتقادی شیعه

ضریح سازه‌ای منحصراً شیعی است که تزئینات و کتیبه‌های نقش‌بسته بر آن، با تأمل و دقت خاصی از منظر عقاید شیعه انتخاب می‌شود. ضریح شیر و شکر چهارمین ضریح قرار گرفته بر مضجع شریف امام رضا (ع) بوده است که در نیمۀ شعبان سال 1379 ه.ق. در محل قبر نصب شده است. طراحی این ضریح توسط استاد محمد‌تقی ذوفن صورت گرفته و ناظر ساخت و پژوهشگر انتخاب کتیبه‌های ضریح مرحوم ابوالحسن حافظیان بوده است. کتیبه‌های این ضریح ...

full text

زیرساخت‌های درونی ارتباط مؤثّر در احادیث امام رضا(ع)

معصومان(ع) به‌عنوان تبیین‌کنندگان کلام وحی، در گفتار و رفتار خود با مخاطبان، به شیوه‌ای اثر‌بخش ارتباط برقرار می‌کردند. با بررسی احادیث ایشان، این شیوه‌ها را در شرایطگوناگون انتقال پیام می‌توان استخراج و دسته‌بندی کرد. هدف از تدوین این نوشتار استخراج و دسته‌بندی بعضی ازعوامل و زیرساخت‌های درونی ارتباط مؤثّر در گفتار و رفتار امام رضا(ع)</sup...

full text

کرامت انسان در سیرة امام رضا (ع)

شناخت انسان و بررسی ابعاد و شئون مختلف او مورد اهتمام ادیان، مکاتب و شماری از رشته‌های علوم بشری است. «کرامت ذاتی انسان» به معنای شرافت، بزرگی و والایی او، نقطة تلاقی بسیاری از انگاره‌های انسان‌شناسانه است. نوشتار پیش رو، پژوهشی کتابخانه‌ای و اسنادی است که به روش توصیفی ـ تحلیلی سامان یافته است و می‌کوشد تا با تمرکز بر سیرة هشتمین پیشوای شیعیان، امام علی بن موسی‌الرّضا (ع) برخی از ابعاد کرامت ان...

full text

آداب دانش‌اندوزی در سخنان امام رضا(ع)

    امام رضا(ع) امتیازهای زیادی برای علم برشمرده و طلب و دریافت معارف دینی را تنها از افرادی که واجد شرایط خاص هستند، مجاز دانسته‌اند، در عین حال اشاره نموده‌اند که طلب و دریافت دیگر علوم از هر کس که آن‌را دارا باشد مطلوب است.      بررسی حاضر در پاسخ به پرسش «امام رضا(ع) چه آدابی را شرط تحقق امتیازهای علم دانسته‌اند؟» اشاره نموده که ایشان بر ضرورت انگیزة الهی در دانش‌اندو...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 16  issue 49

pages  27- 48

publication date 2018-03

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023